Καθυστέρηση Ομιλίας: Τι μπορεί να κρύβεται από πίσω; Ποια είναι τα γνωστά Red flags ή αλλιώς ''καμπανάκια'' ανησυχίας;

Το πρώτο άρθρο του blog έχει ως θέμα την καθυστέρηση ομιλίας. Πρόκειται για ένα θέμα που βασανίζει ενδόμυχα ή μη αρκετούς γονείς, αλλά συνάμα αποτελεί αντικείμενο έρευνας και παρατήρησης πολλών κλινικών στο χώρο της υγείας και όχι μόνο.

Τι ορίζουμε ως καθυστέρηση ομιλίας;

Αρχικά θα ήθελα να σκεφτούμε πως ο λόγος είναι ο ήχος που παράγεται, ενώ η γλώσσα είναι ένα μέτρο κατανόησης. Η απόκτηση κατανοητής ομιλίας και γλώσσας είναι χρήσιμος δείκτης για τη συνολική ανάπτυξη και το νοητικό δυναμικό του παιδιού.

Η αναπτυξιακή καθυστέρηση ομιλίας διαγιγνώσκεται όταν ένα παιδί δεν επιτυγχάνει τα φυσιολογικά αναπτυξιακά ορόσημα στην αναμενόμενη ηλικία. Επομένως θα μπορούσαμε να ορίσουμε ως καθυστέρηση ομιλίας το δείγμα ομιλίας του παιδιού, το οποίο είναι είτε πιο ασυνάρτητο από ό,τι θα αναμενόταν για την ηλικία είτε χαρακτηρίζεται από μοτίβα σφαλμάτων ήχου ομιλίας που δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία που διανύει.

Οφείλουμε να θυμόμαστε ότι μια γλωσσική καθυστέρηση περιλαμβάνει την κατανόηση και την επικοινωνία, τόσο προφορικά όσο και μη.

Τι παρατηρούν οι γονείς;

Ένα μικρό παιδί με καθυστέρηση ομιλίας μπορεί να παράγει τους σωστούς ήχους και να προφέρει κάποιες λέξεις, αλλά δεν μπορεί να σχηματίσει φράσεις ή προτάσεις που να βγάζουν νόημα. Μπορεί επίσης να δυσκολεύεται να κατανοήσει τους άλλους. Αυτή είναι μία εικόνα παιδιού, ενώ μία άλλη εικόνα είναι αυτή ενός παιδιού που αργεί να μιλήσει συγκριτικά με το πότε μίλησαν τα άλλα παιδάκια της ηλικίας του.

Οι γονείς παιδιών ηλικίας κάτω των 3 ετών ξεκινούν να ανησυχούν αν παρατηρήσουν κάτι από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω και όπως είναι λογικό πρώτη τους σκέψη αποτελεί το αν πρέπει να απευθυνθούν άμεσα σε κάποιο ειδικό ή να περιμένουν να δουν πως θα εξελιχθεί ο λόγος του παιδιού.

Red Flags/Καμπανάκια καθυστέρησης ομιλίας

- Απουσία βαβίσματος στους 9 μήνες π.χ. μπα- μπα- μπα κ.ά.

- Απουσία των πρώτων λέξεων στους 15 μήνες π.χ. μαμά, μπαμπά κ.ά.

- Απουσία σταθερών λέξεων στους 18 μήνες.

- Απουσία συνδυασμών λέξεων στους 24 μήνες.

- Επιβράδυνση ή στάσιμη ανάπτυξη ομιλίας.

- Προβλήματα στην κατανόηση της ομιλίας του παιδιού σας σε ηλικία 24 μηνών. Τρίτα πρόσωπα αντιμετωπίζουν προβλήματα στην κατανόηση της ομιλίας του παιδιού σας μέχρι την ηλικία των 36 μηνών.

- Δεν δείχνει ενδιαφέρον για επικοινωνία.

Σε μεγαλύτερες ηλικίες:

•    Ηλικία 2: δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον 25 λέξεις
•   Ηλικία 2 ½: δεν χρησιμοποιεί μοναδικές φράσεις δύο λέξεων ή συνδυασμούς ουσιαστικών-ρημάτων, πληθυντικού αριθμού και αορίστου, δεν γνωρίζει την ηλικία και το φύλλο του
•   Ηλικία 3: δεν χρησιμοποιεί τουλάχιστον 200 λέξεις, δεν ζητά πράγματα με το όνομά τους
•   Οποιαδήποτε ηλικία: δεν μπορεί να πει λέξεις που έχει μάθει προηγουμένως

⚠️ Αξίζει να θυμόμαστε ότι στην ηλικία των 2 ½-3 η ομιλία του παιδιού πρέπει να είναι καταληπτή κατά 90% από ένα ξένο/τρίτο άτομο.

Σε τι μπορεί να οφείλεται η καθυστέρηση ομιλίας;

Αν και η αιτιολογία της καθυστέρησης ομιλίας δεν είναι απολύτως επιστημονικά τεκμηριωμένη,  παρακάτω σας παρουσιάζω κάποιους παράγοντες εμφάνισης.

•   Φύλλο (έρευνες δείχνουν ειδική αναπτυξιακή καθυστέρηση λόγου στα αγόρια σε μεγαλύτερο ποσοστό συγκριτικά με τα κορίτσια)
•   Απώλεια ακοής (η μέση ωτίτιδα συχνά στα παιδάκια συνοδεύεται από προσωρινή απώλεια ακοής)
•   Διγλωσσία
•   Καθυστέρηση ωρίμανσης (αναπτυξιακή καθυστέρηση γλώσσας)
•   Εκφραστική γλωσσική διαταραχή (αναπτυξιακή εκφραστική αφασία)
•   Ψυχοκοινωνική στέρηση
•   Αυτισμός
•   Νοητική υστέρηση
•   Επιλεκτική αλαλία
•   Εγκεφαλική παράλυση
•  Περιβαλλοντικοί παράγοντες (ανεπαρκές γλωσσικό πρότυπο στην οικογένεια, διγλωσσία, κακές συνθήκες διαβίωσης κ.ά.)

Ποιος είναι επιστημονικά καταρτισμένος για την αξιολόγηση της καθυστέρησης ομιλίας του παιδιού μου;

Ο ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ! Το γράφω με κεφαλαία γράμματα και θα ήθελα να το φωνάξω με όποιον τρόπο μπορώ πως ο λογοθεραπευτής είναι εκείνος που μπορεί να κάνει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της ομιλίας του παιδιού σας. Άλλωστε το λέει και η λέξη (ΛΟΓΟ-θεραπευτής). Σκεφτείτε το απλά! Όταν μας πονάει το αυτί μας δεν πάμε στον ΩΡΛ για μία εξέταση; Και πολύ καλά κάνουμε και πάμε εκεί, γιατί είναι ο επιστημονικά κατάλληλος άνθρωπος που θα δει τον πόνο στο αφτί μας. Όταν λοιπόν παρατηρήσουμε κάποιου είδους καθυστέρηση ομιλίας στο παιδί μας οφείλουμε να ζητήσουμε τη συμβουλή ενός καταρτισμένου Λογοθεραπευτή, ο οποίος θα μας λύσει όλα τα ερωτήματα και θα μοιραστούμε μαζί του τυχόν άγχη.

Εμφανίζουν όλα τα παιδιά την ίδια εικόνα καθυστέρησης ομιλίας;

Αγαπητοί γονείς δεν είναι όλα τα παιδιά ίδια και δεν μεγαλώνουν όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο. Καθένα τους είναι μοναδικό και διαφορετικό από τα υπόλοιπα. Αυτό είναι κάτι που ξεχνάνε πολλοί γονείς άθελά τους, συγκρίνοντας έτσι το παιδί με τον εαυτό τους ή με τα αδέρφια της οικογένειας, αν υπάρχουν, ή και με άλλα παιδάκια. Φυσικά καλό είναι να είσαστε ενημερωμένοι για τα αναπτυξιακά ορόσημα, αλλά να δίνετε χρόνο και χώρο στο παιδάκι σας! Πιστέψτε με τον χρειάζεται! 

Ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα να πήρατε έστω και κάτι μικρό από την πρώτη μου ανάρτηση και να κάλυψα τυχόν απορίες σας! Αν κάτι θέλω να μείνει μέσα σας είναι ότι κάθε παιδί χρειάζεται το χρόνο του, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να επιφέρει πολύ σπουδαία αποτελέσματα!

Με αγάπη,

Καρκανιά Εύη Bsc Λογοθεραπεύτρια

Find me: tobalonitoulogou@gmail.com

«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης-αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Language delays in toddlers: Information for parents. (2015).
healthychildren.org/English/ages-stages/toddler/Pages/Language-Delay.aspx

McLaughlin MR. (2011). Speech and language delay in children.
aafp.org/afp/2011/0515/p1183.html

Saeed HT, Abdulaziz B, AL-Daboon SJ. (2018) Prevalence and risk factors of primary speech and language delay in children less than seven years of age. J Community Med Health Educ.