ΠΡΟΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ - TIPS ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΟΥΣ

Τι και ποιες είναι οι προ-γλωσσικές δεξιότητες;

Μόλις γεννηθεί ένα παιδί μαθαίνει και αναπτύσσει προ-γλωσσικές ή μη λεκτικές δεξιότητες που θα υποστηρίξουν αργότερα την εκμάθηση της γλώσσας.  Οι προ-γλωσσικές δεξιότητες είναι οι τρόποι με τους οποίους επικοινωνούμε χωρίς να χρησιμοποιούμε λέξεις και περιλαμβάνουν πράγματα όπως χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, μίμηση, κοινή προσοχή και οπτική επαφή. Αυτές είναι οι δεξιότητες που κάνουν τα παιδιά να είναι έτοιμα να μιλήσουν και να επικοινωνήσουν. Άρα κατάκτηση προ-γλωσσικών δεξιοτήτων ίσον ετοιμότητα ομιλίας.

Γιατί είναι σημαντικές οι προ-γλωσσικές δεξιότητες;

Οι προ-γλωσσικές δεξιότητες αποτελούν τη βάση από την οποία αναπτύσσεται η κατανόηση και η ομιλία. Για παράδειγμα, ένα παιδί που δυσκολεύεται να δει και να παρακολουθήσει την ομιλία της μητέρας του δεν θα έχει τόσες πολλές ευκαιρίες να ακούσει τη γλώσσα και τις λέξεις που λέει η μητέρα του και να δώσει νόημα σε αυτές τις λέξεις. Αυτό μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του παιδιού στην κατανόηση και τη χρήση της γλώσσας.

Ομοίως, οι δυσκολίες με την κοινή προσοχή (δηλαδή όταν οι άνθρωποι παρακολουθούν το ίδιο πράγμα την ίδια στιγμή) θα σημαίνουν λιγότερες ευκαιρίες για ένα παιδί να μάθει για πράγματα στο περιβάλλον γύρω του. Βλέποντας κάτι μαζί και ο ενήλικας σχολιάζει ή μιλάει για αυτό που βλέπει, βοηθά ένα παιδί να μάθει για τον κόσμο και να δώσει νόημα σε λέξεις (π.χ. κοιτάζοντας το σκυλί από το παράθυρο και λέγοντας «σκύλος»).

Τα παιδιά που έχουν δυσκολία στην ανάπτυξη των προ-γλωσσικών δεξιοτήτων μπορεί να συνεχίσουν να έχουν λεκτική γλώσσα και δυσκολίες αλληλεπίδρασης. Ο εντοπισμός και η παρέμβαση για την ανάπτυξη των προ-γλωσσικών δεξιοτήτων σε νεαρή ηλικία μπορεί να αποτρέψει δυσκολίες με τη λεκτική γλώσσα αργότερα στη ζωή του παιδιού.

Ποια είναι τα στοιχεία που απαιτούνται για την ανάπτυξη δεξιοτήτων ετοιμότητας ομιλίας (προ-γλωσσικά);

Όραση και ακοή: Μόλις γεννηθεί ένα μωρό θα παρακολουθήσει το πρόσωπο της μητέρας του. Ένα παιδί μαθαίνει να διακρίνει τα ανθρώπινα πρόσωπα και να αναγνωρίζει ποια είναι τα πιο σημαντικά. Η ικανότητα διατήρησης της οπτικής επαφής θα βοηθήσει το μωρό να αποκτήσει πληροφορίες για τη γλώσσα από το στόμα και το πρόσωπο. Το ίδιο ισχύει και για την ακρόαση: το παιδί μαθαίνει να αναγνωρίζει την ανθρώπινη φωνή και να καθορίζει ποιες είναι οι πιο σημαντικές. Η ικανότητα φιλτραρίσματος της ανθρώπινης φωνής από τον θόρυβο του περιβάλλοντος είναι μια πολύπλοκη δεξιότητα.

Εναλλαγή: Η στροφή αναπτύσσεται από τις πρώτες εβδομάδες όταν ο γονέας ερμηνεύει τους θορύβους, τα χαμόγελα και τις κινήσεις του μωρού και προσθέτει ήχους, πράξεις και λέξεις. Ο γονιός αρχίζει να αφήνει κενά για να απαντήσει το μωρό. Τελικά, το μωρό και ο γονέας του εναλλάσσονται με ήχους, πράξεις και αργότερα λόγια.

Χαμόγελο: Από την 6η εβδομάδα περίπου ένα μωρό αρχίζει να χαμογελά. Αυτό ενισχύει περαιτέρω την κοινωνική αλληλεπίδραση επειδή είναι πολύ πιο ικανοποιητικό να αλληλεπιδράτε όταν λαμβάνετε μια απάντηση. Οι ενήλικες θα ξεκινήσουν περισσότερη επικοινωνία με μωρά που ανταποκρίνονται.

Προσμονή: Μέχρι τον 3ο μήνα το μωρό δείχνει ενθουσιασμό με τους ήχους που σχετίζονται με διαφορετικές καταστάσεις (π. Από τη γέννηση, τα μωρά αποκτούν την κατανόηση ότι οι χειρονομίες και οι εκφράσεις του προσώπου έχουν νόημα.

Αντιγραφή: Η αντιγραφή άλλων ενισχύει τη συνεργασία καθώς και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Μέχρι τους 9 μήνες, ένα παιδί μπορεί να αντιγράψει το χειροκρότημα και τους παιχνιδιάρικους φωνητικούς ήχους (π.χ. χτυπήματα χειλιών, βήχας, μπρρρ). Αναπτύσσοντας δεξιότητες αντιγραφής ένα παιδί είναι πιο πιθανό να έχει επιτυχία στη μίμηση λέξεων και προτάσεων καθώς αναπτύσσεται η γλώσσα του.

Κοινή προσοχή: Η ικανότητα να ακολουθείτε την εστίαση της προσοχής ενός άλλου ατόμου και επίσης να κατευθύνετε την προσοχή κάποιου άλλου σε αυτό που σας ενδιαφέρει (δηλαδή έτσι ώστε και οι δύο να παρακολουθείτε το ίδιο πράγμα ταυτόχρονα) είναι μια ζωτική δεξιότητα επικοινωνίας. Μέχρι τους 12 μήνες, ένα παιδί δείχνει με τον δείκτη του αντικείμενα ή γεγονότα που παρουσιάζουν ενδιαφέρον. Αυτό ενθαρρύνει περαιτέρω τους ενήλικες να ασχοληθούν με το παιδί και να ονομάσουν αντικείμενα/γεγονότα για το παιδί. Για τα περισσότερα παιδιά, μόλις οι λέξεις αρχίσουν να γεμίζουν αυτές τις εμπειρίες «δείχνοντας», η κατάδειξη γίνεται περιττή και απορρίπτεται. Όλες αυτές οι μη λεκτικές δεξιότητες συνεχίζουν να αναπτύσσονται καθώς αναδύονται οι λεκτικές δεξιότητες του παιδιού. Οι μη λεκτικές και λεκτικές δεξιότητες επικοινωνίας είναι αλληλένδετες κατά τη διάρκεια όλης της εκμάθησης γλωσσών.

Κατανόηση: Στους πρώτους 12 μήνες η κατανόηση βασίζεται σε συνθήματα στο περιβάλλον (π.χ. κατεύθυνση του βλέμματος, έκφραση του προσώπου, κατάδειξη και χειρονομίες). Ένα παιδί θα αναπτύξει την κατανόηση του «όχι» και του «αντίο» στους 12 μήνες. Για πολλά παιδιά, η κύρια δυσκολία κατανόησης είναι ότι οι ενήλικες μιλούν τόσο γρήγορα που το παιδί συχνά δεν έχει αρκετό χρόνο για να διαλέξει τις σημαντικές λέξεις.

Έκφραση: Το μωρό θα επικοινωνεί μη λεκτικά με το βλέμμα, τις εκφράσεις του προσώπου, τη γλώσσα του σώματος, τη φωνή και τις χειρονομίες. Οι πρώτες λέξεις θα εμφανιστούν περίπου στους 12-15 μήνες.

TIPS  για να βελτιωθούν οι προ-γλωσσικές δεξιότητες;

Παίξτε: Περάστε χρόνο παίζοντας με το μωρό/παιδί καθημερινά.

• Μιλήστε στο παιδί συχνά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Μιλήστε για πράγματα που κάνετε, ώστε το παιδί να μάθει να συνδέει τις λέξεις με τις πράξεις.
• Απενεργοποιήστε τον θόρυβο του περιβάλλοντος στο σπίτι (π.χ. τηλεόραση, ραδιόφωνο, μουσική) για να επιτρέψετε στο παιδί να διακρίνει καλύτερα τη φωνή ενός ατόμου.

Πρόσωπο με πρόσωπο: Όταν μιλάτε με το παιδί να είστε πρόσωπο με πρόσωπο (βλεμματική επαφή), ώστε να μπορεί να δει πώς να σχηματίζει τις λέξεις που λέτε παρακολουθώντας το στόμα σας. Θα μάθουν επίσης με αυτό τον τρόπο για τις εκφράσεις του προσώπου.

Απλοποιήστε τη γλώσσα που χρησιμοποιείτε με το μωρό/παιδί.

Κοινή προσοχή: Ακολουθήστε το βλέμμα ή το ενδιαφέρον του παιδιού και μιλήστε για αυτό που κοιτάζει χρησιμοποιώντας απλή γλώσσα.

Φωνητικός επιτονισμός: Αλλάξτε τη φωνή και τον τονισμό σας όταν μιλάτε για να κερδίσετε την προσοχή του παιδιού.

Σας ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ! Δεν το θεωρώ δεδομένο!

Οι προγλωσσικές δεξιότητες είναι τα θεμέλια για την ανάπτυξη της γλώσσας! Ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα να πήρατε έστω και κάτι μικρό από το σημερινό άρθρο. Προσθέστε τα tips την ώρα που αλληλεπιδράτε με το παιδάκι σας και περιμένω με χαρά τυχόν απορίες σας!

Με αγάπη,

Καρκανιά Εύη Bsc Λογοθεραπεύτρια-Λογοπεδικός

Εmail επικοινωνίας - διευκρινήσεων: tobalonitoulogou@gmail.com

Follow 🎈 on Instagram: speech_balloon

«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης-αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»