ΤΡΑΥΜΑ & ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ: ΠΟΙΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ;

Στο σημερινό μου άρθρο θα μιλήσουμε για το τραύμα και τις επιπτώσεις του στη γλωσσική ανάπτυξη. Πολλά μικρά παιδιά (ηλικίας 0-6 ετών) εκτίθενται σε τραύμα και υπάρχουν διάφοροι τρόποι που μπορεί αυτό να επηρεάσει την ανάπτυξή τους. 

Κάπου εδώ θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τα λόγια του αγαπημένου Καναδού Γκαμπόρ Ματέ, διεθνώς γνωστού ομιλητή και ειδικού στον εθισμό, το τραύμα, την παιδική ανάπτυξη και τη σχέση μεταξύ άγχους και ασθένειας. 

«Κάθε άνθρωπος έχει έναν αληθινό αυθεντικό εαυτό. Το τραύμα είναι η αποσύνδεση από αυτόν και η θεραπεία είναι η επανασύνδεση με αυτόν».

Συνήθως σκεφτόμαστε το τραύμα ως κάτι τρομερό που συμβαίνει σε κάποιον. Αλλά, όπως τονίζει ο Γκαμπόρ Ματέ, δεν είναι αυτό ακριβώς. Τα παιδιά δεν τραυματίζονται επειδή πληγώνονται, αλλά επειδή είναι μόνα τους με τον πόνο τους. Αν ήταν κάποιος εκεί να αφουγκραστεί αυτόν τον πόνο, να του δώσει χώρο, να του επιτρέψει να υπάρξει, παρέχοντας παράλληλα μια παρηγορητική αγκαλιά, η όποια τραυματική εμπειρία δεν θα μετατρεπόταν σε τραύμα.

Όταν μιλάμε για τραύμα - κακομεταχείριση, κακοποίηση και παραμέληση - είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η πλειονότητα των τραυμάτων που βλέπουμε στα μικρά παιδιά οφείλεται σε παραμέληση. Η παραμέληση, βέβαια, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην έλλειψη γλωσσικών δεξιοτήτων σε αυτά τα παιδιά.

Οι άμεσες συναισθηματικές επιπτώσεις του τραύματος μπορεί να είναι η απομόνωση του παιδιού, ο φόβος, η αίσθηση αδυναμίας ελέγχου, η απώλεια του αισθήματος εμπιστοσύνης.

Εάν υπάρξει καθυστέρηση στην ομιλία ή τη γλώσσα με την έκθεση σε τραύμα, υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να παρατηρήσουμε. Προφανώς, πρέπει να ελέγξουμε την ακοή. Αλλά μπορούμε να εντοπίσουμε και μαθησιακές δυσκολίες, τις οποίες είμαι σίγουρη ότι πολλοί από εσάς γνωρίζετε. Με το τραύμα, τα παιδιά έχουν πολύ μεγαλύτερη δυσκολία να επικεντρωθούν στη μάθηση στο σχολείο. Έχουν πολύ μεγαλύτερη δυσκολία να είναι ακίνητα και να προσέχουν. Και αν βιώσουν παραμέληση ή κακομεταχείριση, συχνά δεν αισθάνονται πολύ καλά με τον εαυτό τους.

Έτσι, θέλω να θυμάστε ότι το πώς αισθάνεται ένα μικρό παιδί για τον εαυτό του ενσωματώνεται στη γνωστική ανάπτυξη και τη γλωσσική ανάπτυξη.

RED FLAGS/ΚΑΜΠΑΝΑΚΙΑ Ανησυχίας

Πρώτη συμπεριφορά «καμπανάκι» είναι όταν το μωρό δεν ανταποκρίνεται και δεν έχει βλεμματική επαφή, ιδιαίτερα με τον κύριο φροντιστή. Γνωρίζουμε ότι μερικά μικρά παιδιά είναι πιο φιλικά από άλλα, αλλά στην πραγματικότητα δεν πρέπει να δείχνουν προτίμηση σε έναν ξένο από έναν οικείο φροντιστή. Μια άλλη κόκκινη σημαία είναι ένα μωρό που πραγματικά δεν θέλει να το κρατάνε κοντά και να το αγκαλιάζουν με κανέναν τρόπο.

Μαζί με τα παραπάνω μπορεί να παρατηρήσετε προβλήματα σίτισης ή προβλήματα ύπνου. Υπάρχουν πολλές συμπεριφορές που αποτελούν μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης των νηπίων που δεν είναι ευχάριστες για τους γονείς ή τους δασκάλους. Τα νήπια θα χτυπήσουν, θα δαγκώσουν και θα έχουν ξεσπάσματα. Το ερώτημα είναι αν αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν πέρα από αυτό που φαίνεται να είναι φυσιολογικό όσον αφορά την ανάπτυξη. 

Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε συνθήκες φτώχειας είναι πιο πιθανό να έχουν καθυστερήσεις στην ομιλία και τη γλώσσα για πολλούς λόγους. Μπορεί να μην έχουν τόσους πολλούς πόρους στη διάθεσή τους. Μπορεί να είναι πιο αγχωμένοι. Ανάλογα με το πώς μεγάλωσαν, οι γονείς μπορεί να μην μιλούν τόσο πολύ στα παιδιά γιατί υπάρχουν τόσα πολλά πράγματα στη ζωή τους που δημιουργούν άγχος. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, την ύπαρξη γονέων με περιορισμένη εκπαίδευση και την ύπαρξη νέων γονέων. Το να έχουν γονείς με κατάθλιψη είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου επειδή οι γονείς που έχουν κατάθλιψη δεν μιλούν στα παιδιά τους και πιθανότατα δεν διαβάζουν στα παιδιά τους. Όλοι γνωρίζετε ότι η συζήτηση και η ανάγνωση σε ένα παιδί είναι πολύ σημαντική για την ανάπτυξη της γλώσσας.

Η κακοποίηση και η παραμέληση είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ανάπτυξη της γλώσσας. Τα παιδιά που βρίσκονται σε ανάδοχη φροντίδα, ειδικά εκείνα με πολλαπλές τοποθετήσεις που δεν έχουν σταθερή σχέση προσκόλλησης και σταθερό περιβάλλον, θα κινδυνεύουν επίσης όχι μόνο για καθυστέρηση ομιλίας, αλλά και άλλα είδη προβλημάτων συμπεριφοράς. 

Η ύπαρξή του τραύματος κατά την παιδική ηλικία, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αυτή μπορεί να φέρει, δημιουργεί συνθήκες ικανές να επηρεάσουν το σύνολο της προσωπικότητας και της ζωής του ανθρώπου. Δημιουργεί πρόσφορο έδαφος να δημιουργηθούν καθυστερήσεις στην ομιλία του παιδιού. Η όσο το δυνατόν πρώιμη παρέμβαση και πλαισίωση του παιδιού δύναται να λειτουργήσει τροποποιητικά αναφορικά με τις αρνητικές συνέπειες του τραύματος. 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• https://www.psychiatriki-journal.gr/documents/psychiatry/23.2-GR-2012-SUP-39.pdf
• https://ojs.lib.uom.gr/index.php/paidagogiki/article/viewFile/6952/6981

Σας ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ! Δεν το θεωρώ δεδομένο!

Ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα να πήρατε έστω και κάτι μικρό από το σημερινό άρθρο! 

Με αγάπη,

Καρκανιά Εύη Bsc Λογοθεραπεύτρια

Find me: tobalonitoulogou@gmail.com

«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης-αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»