Συμβολικό παιχνίδι: Η αξία του στην ανάπτυξη του παιδιού

Το μικρό παιδί σας μόλις άδειασε το ντουλάπι της κουζίνας σας και έβαλε το σουρωτήρι για τα ζυμαρικά σας στο κεφάλι του σαν καπέλο. Τέλειο!

Ενώ πιθανότατα τρέχετε να βρείτε το τηλέφωνό σας για να μπορέσετε να τραβήξετε μια φωτογραφία, μην ξεχάσετε να γιορτάσετε όταν ξαναπακετάρετε αυτό το ντουλάπι, επειδή το παιδί σας μόλις έφτασε σε άλλο ένα ορόσημο στο ταξίδι του στη ζωή. Αυτό ονομάζεται συμβολικό παιχνίδι!

Τι είναι το συμβολικό παιχνίδι;

Το συμβολικό παιχνίδι συμβαίνει όταν το παιδί σας αρχίζει να χρησιμοποιεί αντικείμενα για να αναπαραστήσει (ή να συμβολίσει) άλλα αντικείμενα. Συμβαίνει επίσης όταν αναθέτουν αδύνατες λειτουργίες, όπως να δίνουν στην κούκλα τους ένα φλιτζάνι για να κρατήσει. Είναι μια εποχή που η δημιουργικότητα αρχίζει πραγματικά να λάμπει!

Πάμε να δούμε όμως ποια τα οφέλη του συμβολικού παιχνιδιού σε διάφορους τομείς..

Γλώσσα: Το συμβολικό παιχνίδι σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ανάπτυξη της γλώσσας. Αυτό σημαίνει ότι όσο καλύτερη είναι η ικανότητα του παιδιού να παίζει αναπαραστατικά, τόσο καλύτερες είναι οι γλωσσικές του δεξιότητες. Υπάρχουν επίσης αναδυόμενα στοιχεία που υποστηρίζουν ότι το συμβολικό παιχνίδι έχει μια αιτιώδη σχέση με τη γλώσσα.

Λήψη προοπτικής: Το συμβολικό παιχνίδι δίνει στο παιδί ευκαιρίες από νωρίς να πάρει την προοπτική ενός άλλου όντος. Εάν ένα παιδί προσποιείται ότι είναι πειρατής, πρέπει να μιλήσει και να σκεφτεί πράγματα που μπορεί να θέλει/κάνει ένας πειρατής. Αυτή η πρώιμη πρακτική με τη λήψη προοπτικής επιτρέπει στο παιδί να χρησιμοποιήσει αυτή τη δεξιότητα όταν αλληλεπιδρά με συνομηλίκους και ενήλικες.

Μεταγνώση και δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων: Η μετα-γνώση είναι η ικανότητα να σκέφτεται κανείς τη δική του σκέψη. Αυτή είναι μια βασική δεξιότητα κατά την επίλυση προβλημάτων και τον προγραμματισμό του χρόνου. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού τα παιδιά σχεδιάζουν, οργανώνουν και επεξεργάζονται γνωστικά εμπόδια και ατυχίες με τα παιχνίδια τους.

Συναισθηματική ανάπτυξη: Μέσα από το συμβολικό παιχνίδι, τα παιδιά μπορούν να εξασκηθούν στην έκφραση συναισθημάτων μέσα από τις σκηνές που δημιουργούν. Υπάρχουν επίσης κάποια στοιχεία που υποδηλώνουν ότι αυτή η πρώιμη πρακτική συμβάλλει στην κατανόηση των συναισθημάτων και στην ενσυναίσθηση.

Κοινωνική ανάπτυξη: Το συμβολικό παιχνίδι διδάσκει ένα παιδί να βλέπει τον «άλλο». Δεδομένου ότι ορισμένα παιδιά μπορεί να σκέφτονται διαφορετικά από αυτά, το παιδί σας μαθαίνει πώς να συνεργάζεται και να διαπραγματεύεται. 

Καθώς τα νευροτυπικά παιδιά συνεχίζουν να μαθαίνουν για το συμβολικό παιχνίδι και μέσα από το συμβολικό παιχνίδι, αξίζει να αναφερθούμε στην περίπτωση των παιδιών με ΔΑΦ. Τα παιδιά με ΔΑΦ συχνά δυσκολεύονται να σχετιστούν με τους συνομηλίκους τους και να κατανοήσουν τα σχέδια παιχνιδιού τους. Μερικά παιδιά με ΔΑΦ μπορεί να συμμετέχουν μόνο σε σωματικό παιχνίδι (αντί για συμβολικό παιχνίδι) ή μπορεί να καταλήξουν να παίζουν μόνα τους χρησιμοποιώντας τα γνωστά τους σενάρια παιχνιδιού.

ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ

Πρώιμες ημέρες (περίπου 3 έως 18 μηνών)

Από τη μαγική στιγμή της γέννησης, το παιδί σας χτίζει τις γνώσεις του για τον κόσμο παρατηρώντας αντικείμενα και πράξεις. Λίγο αργότερα, μαθαίνουν περισσότερα μέσα από την εξερεύνηση του μικρού τους κόσμου.

Ναι, από περίπου 3 μηνών βάζουν τα δάχτυλά τους και τα παιχνίδια τους στο στόμα τους για να τα καταλάβουν. Σε ηλικία περίπου 8 μηνών, χρησιμοποιούν τα παιχνίδια τους για να φτιάξουν μια ρακέτα. Όταν λοιπόν το μικρό σας χτυπά την κουδουνίστρα του στο πάτωμα, χαμογελάστε και αντέξτε το, γιατί αυτή είναι η αρχή του συμβολικού παιχνιδιού.

Δώστε τους μερικούς μήνες ακόμα και θα αρχίσουν να σπρώχνουν το φορτηγάκι τους μπρος-πίσω στα ηχητικά εφέ του «vroom, vroom».

Νήπιο στο παιχνίδι (18 μηνών έως 3 ετών)

Σε αυτό το στάδιο, το παιδί σας θα παίξει μόνο του ή δίπλα-δίπλα με άλλα παιδιά της ηλικίας του.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε τους προδρόμους του πραγματικού συμβολικού παιχνιδιού: Στην αρχή το παιδί σας θα ακολουθήσει τους κανόνες και θα παίξει με τα παιχνίδια του με συμβατικούς τρόπους. Θα τους δείτε να συσσωρεύουν κόσμο στο επιβατικό τρένο τους, να βουρτσίζουν τα μαλλιά της κούκλας τους με τη βούρτσα μαλλιών σας και να πίνουν νερό από το σετ τσαγιού παιχνιδιού τους. Μερικοί ειδικοί αποκαλούν αυτό το λειτουργικό παιχνίδι. Το παιδί σας θα αρχίσει να χρησιμοποιεί ένα αντικείμενο για να αναπαραστήσει ένα διαφορετικό αντικείμενο. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορούν τώρα να φανταστούν ένα αντικείμενο και δεν χρειάζεται να έχουν το συγκεκριμένο αντικείμενο μπροστά τους.

Ένα ξύλινο μπλοκ ή ένα άδειο ρολό χαρτιού μπορεί να γίνει κινητό. Το παιδί σας μπορεί να ταΐσει το αρκουδάκι του χρησιμοποιώντας τα πιάτα παιχνιδιού του. Αυτά είναι τα πρώτα, απλά βήματα του συμβολικού παιχνιδιού.

Παιδί προσχολικής ηλικίας που προσποιείται (3 έως 5 ετών)

Σε αυτή την ηλικία, τα παιδιά αρχίζουν να παίζουν δίπλα-δίπλα και να παρατηρούν τι κάνουν τα άλλα παιδιά. Οι ειδικοί το αποκαλούν συνειρμικό παιχνίδι. Και το συμβολικό τους παιχνίδι εξελίσσεται καθώς εργάζονται με κάποιο είδος σχεδίου, αναθέτουν ρόλους και εκτελούν διαδοχικά βήματα.

Παρατηρήστε πώς το έργο τους γίνεται μίνι δράμα: «Ας παίξουμε τη μαμά και τον μπαμπά. Τώρα είναι ώρα να κοιμηθεί το μωρό». Μπορεί να βρείτε το παιδί σας να μιλάει μόνο του και να βάζει ένα κουτάλι στο στόμα της κούκλας του: «Δεν χρειάζεται να φοβάσαι. Απλώς πες «αααα».

Οι γονείς γνωρίζετε ότι είναι μέρος της δουλειάς σας να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να διαβάζει και να κάνει βασικά μαθηματικά. Δεν θα αφήνατε το παιδί σας να ξεφύγει από αυτές τις εργασίες γιατί είναι δύσκολες. Θεωρήστε το ΠΑΙΧΝΙΔΙ εξίσου σημαντικό και απαραίτητο για την ανάπτυξη του παιδιού. Ακόμα κι αν πάρει περισσότερο χρόνο στην αρχή, επιμείνετε στο παιδί να παίξει μαζί σας και με τον καιρό, θα έρθουν βελτιώσεις όχι μόνο στο παιχνίδι αλλά και σε πολλούς άλλους βασικούς τομείς ανάπτυξης.

Σας ευχαριστώ πολύ που είστε εδώ! Δεν το θεωρώ δεδομένο!

Ελπίζω και εύχομαι ολόψυχα να πήρατε έστω και κάτι μικρό από το σημερινό άρθρο! 

Με αγάπη,

Καρκανιά Εύη Λογοθεραπεύτρια-Λογοπεδικός

Εmail επικοινωνίας - διευκρινήσεων: tobalonitoulogou@gmail.com

Follow 🎈 on Instagram: speech_balloon

«Ο πνευματικός δημιουργός αυτού του κειμένου, παραχωρεί την άδεια αναδημοσίευσης-αναπαραγωγής του, σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό ή έντυπο μέσο, υπό την προϋπόθεση αναδημοσίευσης ολόκληρου του κειμένου και όχι της τμηματικής-αποσπασματικής αναδημοσίευσης.»